Dane statystyczne. Aktualizacja: sierpień 2021
- Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych
Wg danych rządu około 10% dzieci i młodzieży cierpi na zaburzenia psychiczne w Polsce (MZ, 2018). - Liczba hospitalizacji ze względu na problemy psychiczne
W 2019 r. z powodu zaburzeń psychicznych hospitalizowanych było blisko 10 000 osób w wieku 0-19 lat (dane z www.statystyka1.medstat.waw.pl). - Liczba samobójstw i prób samobójczych
W 2020 r. policja zarejestrowała 843 próby samobójcze podjęte przez dzieci w wieku 0-18 lat oraz 107 zamachów samobójczych zakończonych zgonem w tej grupie wiekowej (https://statystyka.policja.pl). W grupie wiekowej 15-19 lat samobójstwa są drugą pod względem częstotliwości przyczyną zgonu (dane z www.demografia.stat.gov.pl). Wg Eurostatu w 2017 r. Polska była na trzecim miejscu w UE (po Niemczech i Wielkiej Brytanii) pod względem liczby prób samobójczych zakończonych zgonem. - Liczba psychiatrów dziecięcych
Wg rekomendacji WHO na 10 000 populacji dzieci i młodzieży powinien przypadać 1 lekarz psychiatra ze specjalizacją psychiatrii dzieci i młodzieży. To oznacza, że w Polsce powinno być 700 specjalistów uprawiających ten zawód. Tymczasem wg danych Naczelnej Izby Lekarskiej na dzień 31 lipca 2021 r. zawód ten wykonywało 441 specjalistów. (NIL, 2021)
Dane ze 116 111 Telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży
Zdrowie psychiczne jest najczęstszym tematem poruszanym przez dzieci i młodzież kontaktujące się ze 116111 Telefonem zaufania dla dzieci i młodzieży. W 2020 r. blisko 17% wszystkich kontaktów dotyczyło tego tematu (ponad 12 tysięcy razy), w tym tematy dotyczące myśli i zamiarów samobójczych wystąpiły blisko 2300 razy (średnio 6 razy dziennie), a temat depresji i lęków ponad 3800 razy (średnio 10 razy dziennie). Od lat rośnie liczba interwencji podejmowanych przez konsultantów w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia dziecka. W 2020 r. taką interwencję podjęto 747 razy (średnio 2 dziennie, o 44% więcej niż w 2019 r.)
Dane z badań socjologicznych:
1. Dobrostan psychiczny w pandemii
Połowa badanych w wieku 13-17 lat (49,8%) była w pierwszym okresie pandemii (wiosną 2020 r.) zadowolona ze swojego życia, a ⅓ (33,4%) – oceniła je negatywnie. Prawie co trzeci respondent (30,8%) uznał, że w badanym okresie jego samopoczucie się pogorszyło, prawie co piąty (18%) – że się poprawiło się, a prawie połowa badanych (47,6%) nie zauważyła w tym czasie zmiany.
Chłopcy istotnie częściej niż dziewczyny (18,36% vs 8,2%) byli zdecydowanie zadowoleni ze swojego życia. Na gorsze samopoczucie natomiast istotnie częściej skarżyły się dziewczyny niż chłopcy (36,5% vs 25,4%) (Makaruk, Włodarczyk, Szredzińska, 2020).
2. Samookaleczenie
9,2% respondentów (w wieku 13-17 lat) przyznało, że przynajmniej raz w życiu specjalnie się zraniło. (Makaruk, Włodarczyk, Szredzińska, 2020)
3. Próby samobójcze
Blisko 3%, że w okresie pierwszego lockdownu (wiosną 2020 r.) podjęło próbę samobójczą (Makaruk, Włodarczyk, Szredzińska, 2020).
4. Korelacja między krzywdzeniem a zachowaniami autodestrukcyjnymi
Badania nad negatywnymi doświadczenia w dzieciństwie wskazują na silne korelacje między poszczególnymi doświadczeniami krzywdzenia a podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych.
Osoby, które doświadczyły wykorzystania seksualnego w dzieciństwie 3 razy częściej okaleczają się i podejmują próby samobójcze.
Osoby, które doświadczyły krzywdzenia emocjonalnego w dzieciństwie, 4 razy częściej okaleczają się i 8 razy częściej podejmują próby samobójcze.
Osoby, które doznały w dzieciństwie zaniedbywania emocjonalnego blisko 4-krotnie częściej okaleczają się i ponad 10-krotnie częściej podejmują próby samobójcze.
Osoby, które doznały w dzieciństwie przemocy fizycznej blisko 2-krotnie częściej okaleczeją się i 2-krotnie częściej podejmują próby samobójcze.
Osoby, które posiadają 4 lub więcej negatywnych doświadczeń w dzieciństwie, ponad 11-krotnie częściej okaleczają się i ponad 17-krotnie częściej podejmują próby samobójcze.
(Makaruk, Włodarczyk, Sethi, Michalski, Szredzińska, Karwowska, 2018).
5. Brak wsparcia
W trakcie pandemii 9% dzieci (co 11 dziecko) mówiło, że nie ma ani jednej osoby, do której mogłoby się zwrócić w razie jakiś trudności, a 24% stwierdziło, że miało tylko 1 taką osobę. Wśród respondentów, którzy twierdzili, że mają chociaż jedną osobę, do której mogą się zwrócić w razie trudności, na pierwszym miejscu była mama (67% wskazań), na drugim rówieśnicy (43%), na trzecim tata (40%) (Makaruk, Włodarczyk, Szredzińska, 2020).
Bibliografia
Makaruk, K., Włodarczyk, J., Sethi, D., Michalski, P., Szredzińska, R., Karwowska, P. (2018). S Negatywne doświadczenia w dzieciństwie i związane z nimi zachowania szkodliwe dla zdrowia wśród polskich studentów, Dziecko krzywdzone, vol 17, nr 2, Negatywne doświadczenia w dzieciństwie i związane z nimi zachowania szkodliwe dla zdrowia wśród polskich studentów | Makaruk | Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka (fdds.pl)
Makaruk K., Włodarczyk J., Szredzińska R. (2020) Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii, Warszawa: FDDS Negatywne doświadczenia młodzieży w trakcie pandemii (2020) - 2020 - Raporty z badań - Co robimy - Site (fdds.pl)
MZ (2018): Stanowisko Zespołu ds. zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży przy Ministerstwie Zdrowia
NIL (2021): Zestawienie liczbowe lekarzy i lekarzy dentystów wg dziedziny i stopnia specjalizacji
Polecane lektury
Kwartalnik „Dziecko Krzywdzone”, vol. 20, nr 2 (2021), Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w roku 2020 na podstawie rozmów w 116 111 – telefonie zaufania
Kwartalnik „Dziecko Krzywdzone”, vol. 18, nr 3 (2019), Związek między pięcioma formami krzywdzenia dzieci a zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi: przegląd systematyczny i metaanaliza,
Kwartalnik „Dziecko Krzywdzone”, vol. 18, nr 3 (2019), Czynniki rodzinne i zachowania autodestrukcyjne związane z multiwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce
Kwartalnik „Dziecko Krzywdzone”, vol. 17, nr 3, (2018) Zachowania autoagresywne wśród dzieci i młodzieży, Vol 17, No 3 (2018) (fdds.pl)