Dobro i bezpieczeństwo dzieci powinno być priorytetem dla każdej placówki działającej na rzecz dzieci. To nie tylko kwestia odpowiednich przepisów, ale także obowiązek poszczególnych podmiotów mających styczność z dziećmi na różnych poziomach.
Krzywdzenie dzieci niesie poważne, bezpośrednie i długofalowe konsekwencje dla ich rozwoju, zdrowia fizycznego i psychicznego oraz powoduje wysokie koszty społeczne i ekonomiczne, które ponosi całe społeczeństwo. Dlatego odpowiedni system ochrony, który obowiązuje w każdej organizacji/instytucji i określa procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne oraz odpowiedzialność osób dorosłych za bezpieczeństwo dzieci jest konieczny, aby zapobiegać krzywdzeniu dzieci, a – jeżeli do krzywdzenia doszło – zmniejsza rozmiar jego skutków poprzez prawidłową i efektywną pomoc dziecku. Z takiego myślenia wyrastają standardy ochrony dzieci.
Standardy ochrony dzieci to 4 zasady, które pomagają tworzyć bezpieczne i przyjazne środowisko w instytucjach i organizacjach działających na rzecz dzieci. Standardy w Polsce są przyjmowane dobrowolnie, ponieważ nie obligują do tego powszechnie obowiązujące przepisy prawa.
Zobacz, jak wdrożyć standardy ochrony dzieci w Twojej placówce - pobierz Podręcznik.
1. POLITYKA: Organizacja/instytucja ustanowiła i wprowadziła w życie Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
Standardy podstawowe:
a. Polityka dotyczy całego personelu (pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy – na wszystkich szczeblach organizacji).
b. Organ zarządzający organizacją/instytucją zatwierdził Politykę, a za jej wdrażanie i nadzorowanie odpowiada kierownictwo organizacji/instytucji.
c. Kierownictwo organizacji wyznaczyło osobę odpowiedzialną za monitoring realizacji Polityki. Rola oraz zadania tej osoby są jasno określone.
d. Polityka ochrony dzieci jasno i kompleksowo określa:
· zasady bezpiecznej rekrutacji personelu
· sposób reagowania w organizacji/instytucji na przypadki podejrzenia, że dziecko doświadcza krzywdzenia
· zasady bezpiecznych relacji personel-dziecko
· zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych
· zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci
e. Polityka jest opublikowana i szeroko promowana wśród całego personelu, rodziców i dzieci, a poszczególne grupy są z nią aktywnie zapoznawane poprzez działania edukacyjne i informacyjne.
2. PERSONEL: Organizacja/instytucja monitoruje, edukuje i angażuje swoich pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci.
Standardy podstawowe:
a. W ramach rekrutacji członków personelu pracujących z dziećmi prowadzona jest ocena przygotowania kandydatów do pracy z dziećmi oraz sprawdzane są ich referencje.
b. Organizacja/ instytucja uzyskała informacje z Krajowego Rejestru Karnego o każdym członku personelu (gdy jest to dozwolone przepisami obowiązującego prawa) oraz organizacja/ instytucja uzyskała oświadczenia całego personelu dotyczące niekaralności lub braku toczących się wobec nich postępowań karnych lub dyscyplinarnych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego - w przypadkach, gdy prawo nie zezwala na uzyskanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
c. Określone są zasady bezpiecznych relacji całego personelu organizacji/instytucji z dziećmi, wskazujące, jakie zachowania w organizacji są niedozwolone, a jakie pożądane w kontakcie z dzieckiem.
d. Organizacja/instytucja zapewnia swoim pracownikom podstawową edukację na temat ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia, w zakresie:
· rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci
· procedur interwencji w przypadku podejrzeń krzywdzenia
· odpowiedzialności prawnej pracowników placówki, zobowiązanych do podejmowania interwencji.
· procedury „Niebieskie Karty”1
Standardy uzupełniające:
e. Cały personel organizacji/instytucji pracujący z dziećmi i ich opiekunami jest przygotowany, by edukować:
· dzieci na temat ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem
· opiekunów dzieci na temat wychowania dzieci bez przemocy oraz chronienia ich przed przemocą i wykorzystywaniem.
f. Personel dysponuje materiałami edukacyjnymi dla dzieci i dla rodziców oraz je aktywnie wykorzystuje.
3. PROCEDURY: w organizacji/instytucji funkcjonują procedury zgłaszania podejrzenia oraz podejmowania interwencji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka.
Standardy podstawowe:
a. Organizacja/ instytucja wypracowała procedury, które określają krok po kroku, jakie działanie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu organizacji, członków rodziny, rówieśników i osób obcych.
b. Organizacja/ instytucja dysponuje danymi kontaktowymi lokalnych instytucji i organizacji, które zajmują się interwencja i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia) oraz zapewnia do nich dostęp wszystkim pracownikom.
c. W organizacji/instytucji wyeksponowane są informacje dla dzieci na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży.
4. MONITORING: Organizacja/ instytucja monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi standardami ochrony dzieci.
Standardy podstawowe:
a. Przyjęta polityka ochrony dzieci jest weryfikowana - przynajmniej raz w roku, ze szczególnym uwzględnieniem analizy sytuacji związanych z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.
Standardy uzupełniające:
b. W ramach weryfikacji polityki organizacja/instytucja konsultuje się z dziećmi i ich rodzicami/opiekunami.
[1] Dotyczy organizacji/instytucji, które zgodnie z przepisami obowiązującego prawa, realizują procedurę „Niebieskie karty” - jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia.
Przekonaj się jak wygląda realizacja standardów ochrony dzieci w praktyce, na przykładzie działalności Przedszkola nr 87 w Warszawie.