Środowisko organizacji pozarządowych w Polsce jest różnorodne, składa się z organizacji różnej wielkości, pracujących na płaszczyźnie krajowej, ale też międzynarodowej. Jak wynika z badań, 35% organizacji w naszym kraju działa na rzecz sportu, a 14% – kultury, 13% zajmuje się edukacją, 8% funkcjonuje w obszarze ochrony zdrowia a 7% – pomocy społecznej. Poza tym NGO-sy rozwijają społeczności lokalne, działają na rzecz ekologii, chronią prawa człowieka, bronią mniejszości, a to i nie wyczerpuje katalogu ich aktywności.
Nawet jeśli dana organizacja nie specjalizuje się w pomaganiu dzieciom, to bliższe przyjrzenie się jej działalności pokaże, jak często się z nimi styka – 73% odbiorców działań organizacji pozarządowych stanowią dzieci i młodzież. Nie ulega zatem wątpliwości, że wszystkie organizacje działające na rzecz społeczeństwa – w tym dzieci – powinny dbać o standardy, dające pewność, że bezpieczeństwo i dobrostan najmłodszych są priorytetem.
Jest to szczególnie istotne, biorąc pod uwagę, że na całym świecie dzieci są narażone na krzywdzenie i wykorzystywanie przez ludzi zajmujących stanowiska władzy i zaufania, co potwierdzają wyniki badań przeprowadzonych m.in. w Wielkiej Brytanii. I chociaż wiele organizacji dokłada wszelkich starań, aby chronić dzieci, z którymi się kontaktuje, często zdarza się, że w swojej pracy podejmuje działania, które nie zostały sformalizowane ani zapisane. Do tego dochodzą działania realizowane w sytuacjach kryzysowych (np. kryzysu humanitarnego), kiedy kwestie związane z ochroną dzieci często uznaje się za drugorzędne, chociaż wszystkie dzieci są wówczas narażone na niebezpieczeństwo, zwłaszcza te, które musiały opuścić swoje domy i zostały rozdzielone z najbliższymi. Dlatego niezwykle ważne jest, aby wszystkie organizacje miały pewność, że dysponują odpowiednimi systemami rekrutacji personelu, korygowania złych praktyk i niepożądanych zachowań oraz procedurami reagowania na problemy i rozwiązywania ich. Wprowadzenie przez organizację standardów ochrony dzieci jest odpowiedzią na te potrzeby.
W 2003 r. konsorcjum międzynarodowych organizacji pozarządowych, we współpracy z NSPCC (brytyjskim Krajowym Towarzystwem na rzecz Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Dzieci), opublikowało dokument zatytułowany Setting the Standard – a common approach to child protection (Ustanowienie standardów – wspólne podejście do ochrony dzieci przed krzywdzeniem). W dokumencie tym przedstawiono standardy, jakie powinny spełniać międzynarodowe i lokalne organizacje pracujące z dziećmi, aby skutecznie chronić najmłodszych. Dokument ten był podstawą do opracowania zestawu narzędzi opublikowanych pod tytułem Keeping Children Safe: Standards for Child Protection (Bezpieczeństwo dzieci – standardy ochrony dzieci), w oparciu o który powstał podręcznik dostępny poniżej.
Zobacz, jak wdrożyć standardy ochrony dzieci w Twojej organizacji - pobierz Podręcznik.
Standardy
1. POLITYKA: Organizacja/instytucja ustanowiła i wprowadziła w życie Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
Standardy podstawowe:
a. Polityka dotyczy całego personelu (pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy – na wszystkich szczeblach organizacji).
b. Organ zarządzający organizacją/instytucją zatwierdził Politykę, a za jej wdrażanie i nadzorowanie odpowiada kierownictwo organizacji/instytucji.
c. Kierownictwo organizacji wyznaczyło osobę odpowiedzialną za monitoring realizacji Polityki. Rola oraz zadania tej osoby są jasno określone.
d. Polityka ochrony dzieci jasno i kompleksowo określa:
· zasady bezpiecznej rekrutacji personelu
· sposób reagowania w organizacji/instytucji na przypadki podejrzenia, że dziecko doświadcza krzywdzenia
· zasady bezpiecznych relacji personel-dziecko
· zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych
· zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci
e. Polityka jest opublikowana i szeroko promowana wśród całego personelu, rodziców i dzieci, a poszczególne grupy są z nią aktywnie zapoznawane poprzez działania edukacyjne i informacyjne.
2. PERSONEL: Organizacja/instytucja monitoruje, edukuje i angażuje swoich pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci.
Standardy podstawowe:
a. W ramach rekrutacji członków personelu pracujących z dziećmi prowadzona jest ocena przygotowania kandydatów do pracy z dziećmi oraz sprawdzane są ich referencje.
b. Organizacja/ instytucja uzyskała informacje z Krajowego Rejestru Karnego o każdym członku personelu (gdy jest to dozwolone przepisami obowiązującego prawa) oraz organizacja/ instytucja uzyskała oświadczenia całego personelu dotyczące niekaralności lub braku toczących się wobec nich postępowań karnych lub dyscyplinarnych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego - w przypadkach, gdy prawo nie zezwala na uzyskanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
c. Określone są zasady bezpiecznych relacji całego personelu organizacji/instytucji z dziećmi, wskazujące, jakie zachowania w organizacji są niedozwolone, a jakie pożądane w kontakcie z dzieckiem.
d. Organizacja/instytucja zapewnia swoim pracownikom podstawową edukację na temat ochrony dzieci przed krzywdzeniem i pomocy dzieciom w sytuacjach zagrożenia, w zakresie:
· rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci
· procedur interwencji w przypadku podejrzeń krzywdzenia
· odpowiedzialności prawnej pracowników placówki, zobowiązanych do podejmowania interwencji.
· procedury „Niebieskiej Karty”2
Standardy uzupełniające:
e. Cały personel organizacji/instytucji pracujący z dziećmi i ich opiekunami jest przygotowany, by edukować:
· dzieci na temat ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem
· opiekunów dzieci na temat wychowania dzieci bez przemocy oraz chronienia ich przed przemocą i wykorzystywaniem.
f. Personel dysponuje materiałami edukacyjnymi dla dzieci i dla rodziców oraz je aktywnie wykorzystuje.
3. PROCEDURY: w organizacji/instytucji funkcjonują procedury zgłaszania podejrzenia oraz podejmowania interwencji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka.
Standardy podstawowe:
a. Organizacja/ instytucja wypracowała procedury, które określają krok po kroku, jakie działanie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu organizacji, członków rodziny, rówieśników i osób obcych.
b. Organizacja/ instytucja dysponuje danymi kontaktowymi lokalnych instytucji i organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia) oraz zapewnia do nich dostęp wszystkim pracownikom.
c. W organizacji/instytucji wyeksponowane są informacje dla dzieci na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży.
4. MONITORING: Organizacja/instytucja monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi standardami ochrony dzieci.
Standardy podstawowe:
a. Przyjęta Polityka ochrony dzieci jest weryfikowana - przynajmniej raz w roku, ze szczególnym uwzględnieniem analizy sytuacji związanych z wystąpieniem zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.
Standardy uzupełniające:
b. W ramach weryfikacji Polityki organizacja/instytucja konsultuje się z dziećmi i ich rodzicami/opiekunami.
Przekonaj się jak wygląda realizacja standardów ochrony dzieci w praktyce, na przykładzie działalności Związku Harcerstwa Polskiego.