CELE:
- Promowanie czytania książek wśród dzieci w wieku przedszkolnym
- Nauczenie dzieci jak reagować na przekraczanie ich granic
- Kształtowanie umiejętności reagowania na przekraczanie granic
MATERIAŁY:
- Książka “Basia i granice”
- Rozrysowany schemat ludzkiego ciała (można wykorzystać postacie z książki dostępne na: basia_ruchoma_d.jpg (2480×3508))
- Szarfy/kredy/skakanka (w zależności os wybranego sposobu na określenie granic w części 5)
- Grafiki przedstawiające emocje bohaterów (załącznik do scenariusza)
1. Czytanie książki Basia i granice (10-15 min)
Prowadzący zajęcia czyta głośno książkę Zofii Stanowskiej Basia i granice.
2. Omówienie treści z pytaniami pomocniczymi (5-10 min)
Prowadzący siedząc z dziećmi w kręgu omawia z dziećmi treść przeczytanego opowiadania o Basi. Zadaje w tym celu pytania pomocnicze, by dzieci mogły w pełni zrozumieć treść opowiadania, np. Co przydarzyło się Basi w przedszkolu? Jak zareagowała Pani Marta? Czego nie lubi Pani Marta? Co to są granice? Co można powiedzieć, gdy ktoś przekracza nasze granice/robi coś co nam się podoba albo nie chcielibyśmy w tym uczestniczyć? Czy zawsze musimy się zgadać na przytulanie lub całowanie? Jak możemy zareagować, kiedy czujemy złość?
3. Lubię/nie lubię; jak reagować na to czego nie lubimy nie chcemy (10 min)
Nawiązując do fragmentów, gdzie bohaterowie opowiadają co lubią, a czego nie lubią prowadzący robi wstęp zadając pytanie otwarte dzieciom co lubią, a czego nie lubią.
“Pani wysłuchała tego wszystkiego uważnie, a potem powiedziała Ja też nie lubię chodzić do łazienki, kiedy są tam inni ludzie. Nie lubię też, gdy ktoś mnie łaskocze bez pozwolenia.”
“Niektórzy lubią większą bliskość, inni wolą być stale trochę oddaleni.”
Następnie prowadzący dzieli salę na pół (można ułożyć skakankę/linę/sznurek) oznaczając strony na dwa kolory (czerwony i zielony) oraz tłumacząc zasady zabawy. Prowadzący będzie zadawał pytania dzieciom o rzeczy, które lubią bądź nie lubią i ich zadaniem będzie ustawienie się po odpowiedniej stronię czerwonej (nie) lub zielonej (tak).
Przykłady: Kto lubi lody, a kto nie lubi? Kto lubi jeździć na rowerze, a kto nie lubi? Kto lubi grać w piłkę a kto nie lubi? Kto lubi kiedy mama przytula Was na dobranoc? Kto lubi kiedy ciocia daje wam całusa na dzień dobry? (prowadzący może dodać więcej przykładów znając preferencje dzieci)
Po ćwiczeniu warto podsumować i pokazać, że każdy z nas może lubić coś innego, nie musimy wszyscy robić tego samego i nie jest to złe.
4. Gdzie odczuwamy, jak reagujemy na coś co lubimy/nie lubimy? (5-10 min)
Przedstawiamy dwie wersje ćwiczeń do wyboru przez prowadzącego.
Wersja a: W nawiązaniu do poprzedniego ćwiczenia zadajemy dzieciom pytanie co czują, kiedy muszą zrobić coś czego nie lubią? Prowadzący pokazuje rysunki z różnymi emocjami i prosi dzieci, by dopasowały je do tego co czują w danym momencie.
Wersja b: Korzystając z kart z postacią Basi prowadzący pyta dzieci co czują, gdy muszą zrobić coś co lubią (można dodać pytania pomocnicze np.. Jak wygląda wasza twarz, co czujecie w środku) i prosi by narysowały to na tej postaci kolorem czerwonym. Następnie zadaje pytanie co dzieci odczuwają, gdy robią coś czego nie lubią, do czego ktoś ich zmusza i prosi, by zaznaczyły to kolorem niebieskim.
Warto, by prowadzący podsumował tę część i pokazał dzieciom, że każdy reaguje inaczej i ma do tego prawo, podkreślając różnorodność każdego dziecka.
5. Lista 3 kroków (5 min)
Prowadzący przedstawia dzieciom plakat, który można powiesić w sali, tak by przypominał o zasadzie 3 kroków, czyli jak reagować, gdy ktoś przekracza nasze granice.
Jak reagować, kiedy ktoś przekracza nasze granice, nakłania do czegoś czego nie chcemy zrobić?
— Powiedz nie (Jeżeli nie działa)
— Oddal się (jeżeli nie działa)
— Powiedz o tym komuś
Działanie 3 kroków można przećwiczyć z dziećmi podczas scenki, kiedy ktoś proponuję zabawę a dziecko nie chce wziąć w niej udziału.
6. Granice (10 min)
Ostatnia część zajęć to podsumowanie zajęć. Prowadzący prosi, by każdy za pomocą sznurka/skakanki wyznaczył swoje granice tak jak wyznaczali je bohaterzy opowiadania o Basi i usiedli w środku.
Podsumowując zadaje pytania: Czy warto określać swoje granice? Czy każdy ma swoje granice? Jak reagować, kiedy nie chcemy robić czegoś co ktoś nam proponuje? Warto poprosić dzieci, by rozejrzały się dookoła jakie mają granice i opowiedzieli o tym co czują. Podsumowując można nawiązać do tego, że granice ą dla innych niewidzialne, dopóki ich nie pokażemy lub o nich nie opowiemy. Różnimy się między sobą i nasze granice też. Mogą być blisko nas, a mogą dalej, bo niektórzy lubią większą bliskość, inni wolą być stale trochę oddaleni. Ważne, żebyśmy się nawzajem słuchali, obserwowali i szanowali granice, i te własne, i innych.